Ο Καλυδωνιος καπρος

Ενα από τα πιο γνωστά κυνήγια στην Ιστορία, που έχει απεικονιστεί από δεκάδες καλλιτέχνες εδώ και χιλιάδες χρόνια, σε διαφορετικές αναπαραστάσεις ζωγραφικής ή γλυπτικής, είναι το κυνήγι του καλυδώνιου κάπρου. Ποιο είναι αυτό το κυνήγι που έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον τόσων καλλιτεχνών και κυνηγών στην αρχαιότητα, ώστε να αποτελεί θέμα διακόσμου σε πολλά αγγεία αλλά και σε γλυπτά που κοσμούν επιτύμβιες παραστάσεις σε τάφους νεκρών της αρχαιότητας;

 

Στην Αιτωλία, των μυθολογικών χρόνων διαδραματίζεται το κυνήγι του φοβερού αυτού κάπρου, που προξενούσε μεγάλες ζημιές στις καλλιέργειες των γεωργών. Ο βασιλιάς της περιοχής Οινέας προσκάλεσε τους καλύτερους κυνηγούς όλης της Ελλάδας για να απαλλάξουν την περιοχή από τα δεινά που επέφερε το αγριογούρουνο της θεάς Αρτεμης.

 

 

Ακόμη και σήμερα, στα πιο σύγχρονα κράτη του κόσμου, ένα από τα αναγκαία διαχειριστικά μέτρα σε περίπτωση καταστροφών στις καλλιέργειες και εγκαταστάσεις των ανθρώπων εξακολουθεί να είναι η θανάτωση των άγριων ζώων που τις προκαλούν, με την αναγκαία κάθε φορά συμμετοχή των κυνηγών.

Χωρίς να ασχοληθούμε με τη λεπτομέρεια του μύθου, μετά από ένα δραματικό κυνήγι, στο οποίο έλαβε μέρος και μια γυναίκα κυνηγός, η Αταλάντη, και αφού ο θηριώδης κάπρος σκότωσε έναν κυνηγό και αρκετά σκυλιά, έπεσε νεκρός κάτω από τα ομαδικά και συγχρονισμένα χτυπήματα των κυνηγών, με πρώτο και σημαδιακό της Αταλάντης και το καίριο και αποτελεσματικό του Μελέαγρου.

 

Οι αναπαραστάσεις του κυνηγιού αυτού έχουν αποδοθεί κατά καιρούς, σύμφωνα με τις επικρατούσες συνθήκες κυνηγιού στην αντίστοιχη περίοδο και μας δίνουν σημαντικές πληροφορίες για τον τρόπο κυνηγιού του αγριογούρουνου, στην πορεία των αιώνων.

 

Πέρα από το καθαρά μυθολογικό στοιχείο, η μεθοδολογία του κυνηγιού, οι απώλειες και οι τραυματισμοί σκύλων και κυνηγών από το μοναχικό καπρί, η απαραίτητη ομαδική εργασία κ.λπ., είναι και σήμερα αναπόσπαστα στοιχεία ενός κυνηγιού αγριογούρουνου παρ'όλα τα σύγχρονα όπλα που χρησιμοποιούνται.

 

Οι σημερινοί Ελληνες κυνηγοί ακολουθούν τα ίδια βήματα των μυθολογικών ηρώων, προσπαθώντας να εντοπίσουν και να θηρεύσουν το μεγαλύτερο θήραμα της μεσογειακής Ευρώπης.

 

 

Πάνω στα ίδια μονοπάτια, μέσα στις ίδιες ρεματιές, τα κυνηγόσκυλα κάνουν «στάμπες» στους απόγονους του καλυδώνιου κάπρου και πολλές φορές πέφτουν θύματα της πεισματικής τους ορμής εναντίον ενός πραγματικού «θηρίου» που εδώ και χιλιάδες χρόνια αποτελεί το κορυφαίο από άποψη μεγέθους και επικινδυνότητας θήραμα του ελλαδικού χώρου.

 

Η δραματικότητα με την οποία αναπαρίσταται η σκηνή αυτή, με τον νεκρό κυνηγό, τον αγώνα των σκυλιών να «σταματήσουν» το θηρίο, ενώ στα πόδια του κείτονται με ανοιγμένες τις κοιλιές από τα δόντια του αγριογούρουνου, τα άτυχα κυνηγόσκυλα, τα πολλαπλά χτυπήματα με βέλη και δόρατα από τους κυνηγούς έχει αποδοθεί με πολλούς διαφορετικούς, αλλά κάθε φορά υπέροχους καλλιτεχνικά τρόπους.

 

 

Από την αρχαιότητα μέχρι την Αναγέννηση, το κυνήγι του καλυδώνιου κάπρου αποτελεί την ύψιστη αναπαράσταση κυνηγετικής σκηνής για κάθε καλλιτέχνη.

 

Οι ιστορικοί μύθοι και παραδόσεις είναι αναγκαιότητες για την ύπαρξη και διατήρηση ενός λαού και έθνους. Η Ελλάδα έχει πολύ περισσότερους μύθους και ιστορία από όσο μπορούν να απορροφήσουν, δυστυχώς, οι σύγχρονοι Ελληνες.

 

Οι κυνηγετικές μας παραδόσεις έχουν μια διαδρομή χιλιετιών, καταγεγραμμένες από ιστορικούς και καλλιτέχνες, από τις απαρχές της ύπαρξής μας ως έθνος στη χώρα που και σήμερα υπάρχουμε.

 

Δεν έχουμε καταφέρει όμως να εκμεταλλευτούμε αυτό το γεγονός ως κυνηγοί και δεν περάσαμε το κυνήγι σαν μια ιστορική παράδοση και αναγκαιότητα στη σύγχρονη κοινωνία μας, η οποία κατακλύζεται από αντικυνηγετική πληροφόρηση και προπαγάνδα.

 

Αραγε πόσα από τα παιδιά στα σχολεία μας έχουν υπόψη τους την υπέροχη αυτή ιστορία και πόσα παιδιά και εκπαιδευτικοί έχουν «ανακαλύψει» τη διαχρονική αξία και την καταπληκτική καλλιτεχνική αναπαράσταση του κυνηγιού του καλυδώνιου κάπρου;

 

 

Τα μουσεία μας είναι γεμάτα από απεικονίσεις κυνηγετικών στιγμών, όπως αυτή του καλυδώνιου κάπρου. Η Ιστορία και η μυθολογία μας κατακλύζονται από κυνηγετικές περιγραφές, από τον Ησίοδο και τον Ομηρο, μέχρι τον Ξενοφώντα, ενώ η νεολαία μας στα σχολεία κάθε βαθμίδας έχει πλήρη άγνοια για τα θέματα αυτά. Και ακόμη χειρότερα, μια αντικυνηγετική προπαγάνδα που κατευθύνεται από τις γνωστές περιβαλλοντικές ΜΚΟ, έχει εισχωρήσει στα επίσημα εκπαιδευτικά βιβλία και στις θέσεις της Πολιτείας.

 

Είναι καιρός να ξαναδώσουμε στην έννοια του κυνηγιού την αξία και τη σημασία που του έδιναν οι πρόγονοί μας, ως ένα μέσο διαπαιδαγώγησης των νέων και ως ένα αειφορικό μέσο διαχείρισης της φύσης και των θηραμάτων.

 

Με οργανωμένες και συστηματικές προσπάθειες όλων των κυνηγετικών φορέων και των κυνηγών πρέπει να αλλάξουμε τη στρεβλή, περί περιβάλλοντος και φύσης, αποστειρωμένη άποψη που επέβαλλαν εδώ και πολλά χρόνια οι περιβαλλοντικές ΜΚΟ.

 

Το κυνήγι, πέρα από ένα ιστορικό και μυθολογικό στοιχείο που διαχρονικά συνυπάρχει με τους Ελληνες, αποτελεί και μια σύγχρονη μορφή διαχείρισης των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται.

 

Το ότι για περισσότερο από δυο χιλιάδες χρόνια, αγριογούρουνα και κυνηγοί δίνουν τον αέναο αγώνα τους στα βουνά της χώρας μας, χωρίς να εξαφανιστούν τα αγριογούρουνα, σε πείσμα μερικών «ειδικών» και οικολογούντων, σημαίνει ότι δεν είναι μόνο το κυνήγι αυτό που μπορεί να «εξαφανίσει» ένα είδος της άγριας πανίδας.

 

Ούτε και οι κυνηγοί θα πάψουν να υπάρχουν στις σύγχρονες κοινωνίες μας, όσο και αν το επιδιώκουν, με μια στείρα αντικυνηγετική ιδεοληψία, διάφορες ακραίες και μη «οικολογικές» και «περιβαλλοντικές» ΜΚΟ…

 

ΘΩΜΑΣ ΜΠΑΤΣΕΛΑΣ